| Сяргей
Іванавіч Кавалеўскі нарадзіўся ў 1922 г.
у в. Бабін
Лес,
беларус, камсамолец,
партызан атрада імя Чкалава брыгады «Смерць
фашызму».
Загінуў пры выкананні баявога задания
ў
ноч з 14 на
15 студзеня
1944 г.
Калі
Сяргею было
чатыры гады, ён захварэў
мінінгітам. Хвароба забрала
ў
яго левае вока. Як
неваеннаабавязаны, мог бы сядзець
дома.
Аднак
ён адзін з першых прыйшоў у
атрад «Смерць
фашызму».
А было гэта 5 кастрычніка
1942 г.
I
не
з пустымі
рукамі прыйшоў. Прынёс чатыры вінтоўкі, пісталет, гранаты
і
2 скрынкі
патронаў. На
баявыя заданні
камандаванне атрада
яго не пасылала. Усё ж такі
інвалід. Але
Сяргей не сядзеў
склаўшы рукі. Працаваў у
гаспадарчым узводзе. А пасля таго,
як фашысцкія самалёты пачалі бамбіць партызанскія вёскі, Кавалеўскі знайшоў
сабе
новы занятак. Справа ў
тым, што многія бомбачкіфугаскі, якія скідвалі самалёты,
не разрываліся.
Сяргей
ездзіў
на
фурманцы
па
вёсках, збіраў
фашысцкія «гасцінцы»,
вывінчваў з іх капсулідэтанатары,
клаў бомбы
ў
кацёл з вадой, падаграваў і то
л выплаўляўся
з метал
ічнага
кажуха. 3 гэтага
толу
Сяргей рабіў
міны, з якімі партызаны хадзілі на
дыверсіі.
3 часам
стаў
удзельнічаць у
гэтых дыверсіях
і сам
Сяргей.
У
дзённіку
баявых дзеянняў атрада імя Чкалава Кавалеўскі названы
сярод выканаўцаў
дыверсій «па
падрыве варожых аўтамашын на
шашы Мінск
—
Масква,
па разбурэнні падземнай кабельнай і наземнай тэлеграфнатэлефоннай лініі сувязі,
а
таксама
ўзрыву цягніка на
вузкакалейцы».
За
актыўную
баявую дзейнасць і прыкладную дысцыпліну С.Кавалеўскі двойчы быў занесены
на Дошку гонару (атрада і
брыгады), меў падзякі ад камандзіра атрада
за добрасумленныя адносіны
да
службовых
абавязкаў.
На
сваю апошнюю ў
жыцці аперацыю юнак адправіўся праз 2 тыдні
пасля таго, як карнікі спалілі разам
з вёскай
25 яго
аднавяскоўцаў, у
тым ліку
і яго бацькоў з двума малодшымі братамі. Відаць, прагла маладое сэрца
пометы,
бо Сяргей першым
вызваўся залажыць міну на
дарозе.
I
не
маглі
яму
баявыя сябры адмовіць.
Абставіны гібелі С.Кавалеўскага былі выкладзены ў дакладной запісцы камандзіра
роты і дзённіку баявых дзеянняў атрада.
Як вынікае
з гэтых дакументаў, С.Кавалеўскі 15 студзеня
1944 г. у момант мініравання
шашы
Мінск
—
Масква (непадалёку ад в. Барсукі)
нечакана
быў
акружаны гітлераўцамі, якія знаходзіліся ў засадзе ў кювеце процілеглага
боку
дарогі.
На
прапанову
ворага здацца ў палон Кавалеўскі падпусціў гітлераўцаў бліжэй і ўзарваў міну,
у
выніку
чаго падарваў сябе і 10 нямецкіх
салдат.
Тыя,
хто быў з Сяргеем на
той аперацыі,
успаміналі, што ў хлопца
быў
шанс
выратавацца,
адысці, яго
б прыкрылі
агнём. Але
юнак, як бачна,
вырашыў дзейнічаць інакш.
У
загадзе камандзіра
атрада
імя
Чкалава
№
26 ад 1 лютага
1944 г.
гаварылася: «За
выдатныя заслугі
перад Радзімай, за
праяўленую
асабістую адвагу і геройства
j
барацьбе
з нямецкафашысцкімі захопнікамі байцапартызана Кавалеўскага Сяргея
Іванавіча
пасмяротна
прадстаўляю
да
прысваення
звання Героя
Савецкага Саюза».
У
загадзе камандзіра
брыгады
«Смерць фашызму»
№
52 ад 22 лютага 1944 г.
у спісе
партызан
брыгады, прадстауленых да ўзнагарод,
Кавалеўскі С.І. значыцца
прадстаўленым
да
прысваення звання Героя Савецкага Саюза.
Пра
ўсё
гэта
гаварылася ў
даведцы з партыйнага
архіва
Інстытута гісторыі партыі пры
ЦК КПБ, дасланай у ліпені
1966 г.
старшыні
камісіі па
ўшанаванні
памяці загінуўшых воінаў і партызан
пры Смалявіцкім
РК КПБ тав. Граковічу. Завершана архіўная даведка кароткай прыпіскай:
«Паводле
паведамлення з аддзела ўзнагарод Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР, Кавалеўскі
С.І. узнагарод не
мае». Што ж, і
такое
на вайне здаралася.
Г.
К. Кісялёў,
1.1. Сіняўскі.
| |