ГлавнаяРегистрацияВход Книга ПАМЯТЬ “Смолевичский район” Пятница, 19.04.2024, 13:47
  У складзе Расійскай Імперыі Приветствую Вас Гость | RSS

 
 

У 1793 г., пасля другога падзелу Рэчы Паспалітай, Жодзіна апынулася ў складзе Расійскай імперыі. 3 1795 г., па новым расійскім адміністрацыйным дзяленні, Жодзіна з мястэчка стала сялом Смалявіцкай воласці Барысаўскага павета Мінскай губерні. Многія падзеі імперыі не праходзілі міма Жодзіна. Праз яго двойчы праследавалі французскія войскі ў вайну 1812 г. Адносіны да французаў былі розныя. 24 чэрвеня ў Мінску мясцовая шляхта і мяшчане ўрачыста сустрэлі аршала Даву як вызваліцеля. Што тычыцца сялян, то на іх плечы лёг яшчэ адзін цяжар стварэння магазінаў, складоў харчавання і фуражу французскай арміі. На гвалт, прымусовыя работы, марадзёрства сяляне адказалі супраціўленнем. У ліпені 1812 г. у Смалявічах яны спалілі маёнтак князей Радзівілаў, да якога належала і Жодзіна.

У 1828 г. сын генерала Пятра Вітгенштэйна военачальніка рускай арміі часоў вайны 1812 1813 гг. Людвік Леан (Леў Пятровіч) ажаніўся з Стэфаніяй Радзівіл (1809 1832), дачкой Дамініка Радзівіла. 3 гэтым шлюбам да Вітгенштэйна перайшлі 1,3 млн. дзесяцін зямлі і каля 120 тысяч душ сялян, у тым ліку і маёнтак Смалявічы.

У сярэдзіне XIX ст. маёнтак знаходзіўся ў арэндным утрыманні пана Карказовіча. Становішча сялян было вельмі цяжкае, і вось яны, сабраўшы грошай, паслалі ў Менск абранага селяніна, каб той адшукаў там страпчага, які напісаў бы скаргу ад імя сялян на арандатара і адаслаў яе ў Парыж, дзе ў той час знаходзіўся князь. Ахвяравалі грошы і прынялі ўдзел у гэтай справе і сяляне Жодзіна, такія як Сымон Ворса, Сідар Булаўскі, Еўдакім Кулінчык.

Змоўшчыкаў супраць пана Карказовіча асудзілі за «хлуслівую скаргу» да пакарання розгамі. Пятру Казлову — 50 розгаў, гэта яго адправілі ў Менск, астатнім, хто даваў грошы, па 35 розгаў. Сярод пакараных Сідар Булаўскі, Еўдакім Кулінчык і Сымон Ворса. Уладальнік маёнтка князь Вітгенштэйн вымушаны быў разарваць арэндны кантракт з панам Карказовічам.

Мела свой рэзананс у Жодзіне і паўстанне 1863 г., у час падаўлення якога царскі ўрад выкарыстоўваў стары імперскі прыём пугі і перніка. Пернікам павінна было лічыцца адкрыццё ў разгар паўстання ў Жодзіне народнага вучылішча. Вучні займаліся па хатах, а будынак школы па

будавалі толькі ў 1901 г. Паводле архіўных звестак, у 1875 г. у вучылішчы займаліся 40 вучняў. Настаўнікам быў А.Гарачка. А вось пугай стала закрыццё каталіцкіх і уніяцкіх храмаў і адкрыццё на іх месцы праваслаўных. Вось чаму ўрад Расіі выдзяляе 4000 руб., каб пабудаваць новую праваслаўную Міхайлаўскую царкву на месцы разбуранай былой уніяцкай Петрапаўлаўскай царквы. Царкве выдзяляецца 2 дзесяціны прысядзібнай зямлі, ворыва — 20 дзесяцін, сенакосу — 10, нязручнай зямлі — 5 і лесу 30 дзесяцін. У 1871 г. праз Жодзіна была пракладзена чыгунка, будуецца чыгуначная станцыя. У пачатку XX ст. на станцыі адгружалася 100 тыс. пудоў лесаматэрыялу і дроў (раней лес сплаўлялі па р. Пліса ў Бярэзіну). Чыгунка садзейнічала ажыўленню гаспадарчай дзейнасці і росту насельніцтва. У 1886 г. у Жодзіне налічвалася 48 гаспадарак і 470 жыхароў. Паводле ж перапісу 1897 г., іх колькасць павялічылася да 97 гаспадарак і 697 жыхароў. Меліся царква, народнае вучылішча, вадзяны млын, крама, карчма, кавальня. Насельніцтва займалася сельскай гаспадаркай і промысламі: дрэваапрацоўкай, сплавам, гарбарным, кравецкім, ткацкім, дробным гандлем. На пачатак XX ст. у Жодзіне ўжо 100 гаспадарак і 800 жыхароў. У 1905 г. у Жодзінскім народным вучылішчы налічвалася 106 хлопчыкаў і 23 дзяўчынкі. У жніўні 1917 г. пры чыгуначнай станцыі было адкрыта паштовае аддзяленне.

18 лютага 1918 г. Жодзіна было захоплена войскамі кайзераўскай Германіі. Акупацыя працягвалася да 6 снежня таго ж года. Чырвоная Армія заняла пакінутую Германіяй тэрыторыю, але 20 жніўня 1919 г. Жодзіна апынулася пад польскай акупацыяй. Толькі 9 ліпеня 1920 г. пасля цяжкіх баёў яно было вызвалена сіламі 50й брыгады 16й арміі.

 
 
Форма входа

Календарь новостей
«  Апрель 2024  »
ПнВтСрЧтПтСбВс
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
2930

Поиск

Друзья сайта

Статистика

Онлайн всего: 1
Гостей: 1
Пользователей: 0
 

Copyright MyCorp © 2024